Türkiye depremlerle sarsılırken borsa neden kapatılmadı?

Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri merkezli iki büyük depremin ardından Milli Yas ilan edilmesine rağmen Borsa İstanbul’un neden geç kapandığına ilişkin tartışmalar devam ediyor.

1999 Marmara depreminin hemen sonrasında alınan kararla o dönemde adı İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) olan borsa 9 gün kapatılmıştı.

İlk depremin olduğu 6 Şubat Pazartesi günü sabah seansında neredeyse önce bütün hisseler ve ardından BİST’in devre kesmesi, bunun yanında çimento ve demir çelik hisselerinin yüzde 10 ile tavan olması büyük tepkilere neden oldu.

Bunun üzerine borsanın kapatılmasına ilişkin Marmara depremine benzer bir kararın alınması beklendi ancak bunun alınması gecikti.

Ertesi gün de aynı şekilde hisseler ve BİST devre keserek günü neredeyse tabanda kapatırken, yine çimento ve demir-çelik hisseleri ciddi primliydi. Kimileri yüzde 10 ile yine tavan kapatmıştı.

AKP milletvekili Külünk'ten tepki 

AKP milletvekili Metin Külünk duruma tepki göstererek, sosyal medyadan "SPK (Sermaye Piyasası Kurulu) milletimizin borsada mağdur olmasına izin verme. Böyle büyük bir felakette her yerde mağdur yardıma muhtaç soğukta göçüklerin altında insanlarımız varken, kendi haline bırakılmış sermaye piyasası olamaz" ifadelerini kullandı.

Borsa İstanbul depremin üçüncü gününde de işlemlere açılırken, tepki gören çimento ve demir-çelik hisseleri ile birlikte yine bütün şirketlerin tahtaları ve BİST birkaç defa devre kesti ve ilerleyen saatlerde SPK işlemlerin durdurulduğunu ve üçüncü günkü işlemlerin geçersiz sayılacağını açıkladı. Ardından da işlemlerin 5 iş günü boyunca kapalı olacağı duyuruldu.

Kapatma kararına kimler engel oldu?

DW Türkçe'nin Ankara'da güvenilir ekonomi kulislerinden edindiği bilgilere göre, iktidar içinden bazı isimler/yetkililer ve özel aracı kurumların bazıları, borsa işlemlerinin devam etmesi durumunda hem anayasaya göre fırsat eşitsizliği yaratılacağı hem de Milli Yas ilan edildiği dönemde vicdani açıdan uygun olmayacağı düşüncesiyle işlemlerin kapatılması gerektiğini savundu. Ancak edinilen bilgiye göre kamu aracı kurumları buna ikna olmayarak borsanın kapatılmasına engel olan grubun başını çekti.

Konunun aktarıldığı Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) ise kendilerine bunun için talimat gelmediğini söylemesi üzerine Hazine Bakanı Nurettin Nebati’ye ulaşıldığı öğrenildi. Edinilen bilgiye göre Nebati'den borsaya ilişkin durumu ve kapatılması gerektiğini Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a aktarması talep edildi ancak Nebati konuyu Erdoğan’a aktarmak konusunda çekimser kaldı.

Depremin üstünden borsa kapatılmadan üç günün böyle geçtiğini belirten güvenilir kaynaklar, ancak üçüncü günde Erdoğan’a ulaşılması üzerine borsanın kapatılması kararının çıkabildiğini belirttiler.

Borsada sert düşüşler üzerine birçok kez devre kesiciler devreye sokulmuştu ve ardından yapılan açıklamayla işlemlerin durdurulduğu belirtilmişti. Borsa İstanbul'dan yapılan açıklamada ise "Borsamız Pay Piyasası ile Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası pay ve pay endeksi türev pazarlarında işlemlerin durdurulmasına karar verilmiştir" denildi.

Kılıçdaroğlu: Küçük yatırımcıyı soymaya doyamadılar

Bu arada CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu deprem bölgesinde iken sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada "Bölgeden dönünce SPK'ya gideceğim. En acı dolu günlerimizde bile, küçük yatırımcıyı soymaya doymadılar. Reziller!" açıklamasını yapmıştı.

Peki kamu aracı kurumları borsanın neden kapatılmasına karşı çıktı? DW’nin ulaştığı kaynaklara göre bunda Türkiye Varlık Fonu’nun kamu aracı kurumları üstünden Pazartesi ve Salı günü yaptığı işlemlerin etkili olduğu düşünülüyor.

Borsa İstanbul 15 Şubat Çarşamba sabahına kadar kapalı durumda. 8 Şubat’ta yaşanan yüzde 7'lik düşüşün o günün işlemlerinin iptal kararından ötürü telafi edilmesi beklenirken bazı yatırımcılar ve muhalefet milletvekilleri suç duyurusunda bulunmaya başladı.

CHP İzmir milletvekili Murat Bakan, Borsa İstanbul ve SPK yöneticilerini İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı'na şikâyet ederek, "Kimse kendisine kanunla verilen görevini yapmayarak, mazlumu mağdur, birilerini de zengin ederken bu işten sıyrılacağını düşünmesin yargı önünde hesap vereceksiniz" ifadelerini kullandı