Finlandiya'nın üyeliği ile NATO'da neler değişecek?
4 Nisan 2023
Finlandiya, Brüksel'de düzenlenen NATO dışişleri bakanları toplantısında ittifaka resmen üye oldu. Böylece NATO'nun Rusya'ya kara sınırı yaklaşık iki katına çıkarak 2 bin 600 kilometreye ulaştı. NATO'nun 31'inci üyesi olan Finlandiya'nın kuzeyde Barents Denizi'nden güneyde Meerbusen bölgesine kadar, büyük kısmı ormanlık alan olmak üzere, Rusya'ya bin 300 kilometre sınırı bulunuyor. Bu sınırın büyük bölümü de korunmasız.
NATO uzmanlarına göre Finlandiya ordusu bölgenin güvenliğini aslında kendisi sağlayabilecek yetenekte. Askerlerinin iyi eğitim aldığı, zinde ve motive oldukları düşünülüyor. Finlandiya ordusunda zorunlu askerlik hizmeti hiçbir zaman kaldırılmadı. Mevcut rakamlara göre 24 bin aktif görevde, 900 bin de eğitimli yedek askeri bulunuyor. İhtiyaç halinde kara, hava ve deniz kuvvetleri 280 bin kadın ve erkekten oluşan bir askeri güce dönüşebilir. İsveç Savunma Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Jacob Westberg'e göre Finlandiya'nın nüfusunun 5 milyon 500 bin olduğu dikkate alınırsa ordusunun büyüklüğü daha iyi anlaşılabilir.
Karşılaştırılma için ise Almanya örneğine bakmak mümkün. Zorunlu askerlik hizmetinin kaldırıldığı ve 82 milyondan fazla nüfusu olan Almanya'da asker sayısı 183 bin, 30 bin de yedek bulunuyor.
Güçlü bir ordusu var
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de Finlandiya'nın katılımından memnun. Finlandiya'nın Soğuk Savaş sonrası askeri yatırımlarını azaltmamasından övgüyle bahseden Stoltenberg, Finlandiya'nın ittifak üyeleri arasında dayanışmayı öngören 5'inci madde güvencesine kavuştuğunu işaret ediyor. Kuzey Atlantik İttifakı'nın 5'nci maddesi uyarınca bir NATO üyesine yapılmış saldırı, tüm ittifak üyelerine yapılmış sayılıyor ve saldırıya uğrayan üyeye destek olunması gerekiyor.
Finlandiya'nın üyeliğinin de NATO'yu aynı şekilde güçlendirdiğini vurgulayan Stoltenberg, "Direnme yeteneği ve savunmaya hazır olma konusunda Finlandiya halkı içindeki istek aşırı yüksek" ifadelerini kullanıyor.
Finlandiya'nın katılımı ile NATO'nun hava savunması 60 modern savaş uçağı ile güçlenecek. Güvenlik uzmanı Jacob Westberg, 1939/1940 savaşını yaşamış bir ülke olarak, askeri açıdan tarafsızlık ilkesi güttüğü yıllar zarfında da Finlandiya'nın büyük bir ordu gücüne sahip olduğunu söylüyor. "Kış Savaşı" diye bilinen ve üç aydan fazla süren savaşta Finlandiya topraklarının yüzde 10'unu Sovyetler Birliği'ne karşı kaybetmişti.
Moskova misilleme tedbirler alacak
Brüksel'deki NATO merkezinde, Finlandiya ordusunun NATO seviyesinde olduğu ve teşkilatın her türlü işleyişine sorunsuz entegre edilebileceği değerlendirmesi yapılıyor. NATO'nun doğu kanadındaki hangi muvazzaf birliklerde görev alacakları ve hangi NATO kurumlarının Finlandiya'ya kaydırılacağı konusunda ise NATO Genel Sekreteri Stoltenberg konuyla ilgili düzenlenen basın toplantısında henüz bilgi vermedi.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Aleksander Gruşko ise Finlandiya'nın üyeliği konusunda yaptığı açıklamada, Helsinki'nin NATO'ya üyeliğine, ülkesinin kuzeybatıdaki askeri varlığını güçlendirmek yoluyla cevap verileceği tehdidinde bulundu.
Finlandiya ayrıca Rusya'nın saldırdığı Ukrayna'ya modern tanklar göndereceğini de açıklamıştı.
Seçim sonrası bir değişiklik olmayacak
Peki Finlandiya'da geçen Pazar günü düzenlenen ve ülkede iktidar değişikliğine yol açacak seçimler Helsinki'nin NATO çizgisinde değişikliğe yol açar mı?
Finlandiya Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'nden güvenlik politikaları uzmanı Minna Alander'a göre değişiklik olmayacak. Almanya Yazı İşleri Ağı'na konuşan Alander, ülkenin bu konuda partiler üstü bir üzlaşıya sahip olduğunu belirtiyor. "Finlandiya hükümetinin Rusya politikası, diyalog değil giderek artan biçimde caydırıcılık üzerine kurulu hale geldi" diyor.
İsveç ne zaman girecek?
Finlandiya'nın NATO'ya üyeliği 74 yıllık tarihinde kayda geçen en hızlı üyelik süreci oldu. Hem Finlandiya hem de İsveç başvuruyu geçen yıl Mayıs ayında yapmıştı.
NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, Finlandiya'nın üyeliğinin ardından ülkenin batısındaki komşusu İsveç'in de yakında üye olmasını umduğunu belirtiyor. Stoltenberg, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a bir kez daha çağrıda bulunarak İsveç'in üyeliğine itiraza da son vermesini talep ediyor. Stoltenberg, İsveç'in verdiği sözleri yerine getirdiğini de savunuyor. Ankara, İsveç'ten "terörist" olarak nitelendiği ve terör örgütüne üye olduğunu iddia ettiği kişilerin iadesini talep ediyor.
Askeri uzman Jacob Westberg'e göre İsveç'in NATO'ya üyeliği sadece güvenlik politikaları açısından bir kazanım olmakla kalmayacak, askeri açıdan da büyük bir getirisi olacak. Westberg, "Rusya için Baltık Denizi'nde operasyonlar düzenlemek zor hale gelecek" diyor ve "İsveç'in beş tane modern denizaltısı var ve onlarla NATO'nun Polonya ve Almanya'dan oluşan gücünü tamamlayabilir" diye ekliyor.