Almanya'da Erdoğan afişleri yüzünden yönetmelik değişiyor
3 Mayıs 2023
Almanya'nın Bavyera Eyaleti'nde bulunan Nürnberg kentinin bazı semtlerde geçen hafta Cumhur İttifakı'nın cumhurbaşkanı adayı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın görüldüğü afişler asılması yoğun tartışmaya neden oldu.
Erdoğan'ın fotoğrafının yer aldığı afişlerde "Türkiye yüzyılı için doğru zaman doğru adam - Zamanında oyunu kullan" ifadeleri yer alırken oy kullanma hakkı olan Türk vatandaşlarına sandığa gitme çağrısı yapıldı. Afişte ayrıca Almanya'daki oy verme tarihleri, saatleri ve sandık kurulan Nürnberg Başkonsolosluğu'nun adresi yer aldı. Söz konusu afişler AKP Yurt Dışı Seçim Koordinasyon Merkezi tarafından Nürnberg'te bastırılmıştı.
Hafta sonunda söz konusu afişlere yönelik kamuoyunda tepkiler artınca Nürnberg Belediyesi de ülkedeki eşitlik ilkesi temelinde ve Bavyera Eyaleti Cadde, Yol ve Meydanların Kullanımına İlişkin Özel Yönetmelik çerçevesinde izin verildiğini vurgulayarak kararı savunmuştu.
Ancak şimdi, yabancı ülke seçimleri için afişler asılmasını mümkün kılan söz konusu yönetmelikte değişiklik yapılacağı ve gelecekte benzer durumların önüne geçileceği açıklandı.
DW Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Nürnberg Belediyesi İletişim Dairesi Başkanı Andreas Franke, afişlerin asılmasına imkan veren yönetmelikte değişikliğe gidileceğini, bunun da ileride yurt dışında yapılan seçimler için yabancı partilerin seçim afişlerinin kamuya açık alanlarda asılmasını imkânsız kılacak şekilde olacağını belirtti. Franke, "Bunun hukuki uygunluğu incelendikten sonra belediye meclisi tarafından da onaylanması gerekiyor. Değişiklik, halihazırda müsaade edilen afişleri kapsamıyor ve en erken de Haziran veya Temmuz ayında tamamlanabilecek" diye konuştu. Nürnberg Belediyesi, Türkiye seçimleri için sadece AKP'nin afişlerine izin verilmediğini, aynı şekilde Yeşil Sol Parti'nin 25 afişinin asılmasına da yapılan başvuru üzerine onay verildiğinin altını çizdi.
AKP afişleri için özel bir şahsın, Yeşil Sol Parti afişleri için de bir derneğin belediyeye resmi başvuru yaptığı kaydedildi.
Nürnberg Belediyesi ise ülkede geçerli olan Eşit Muamele Yasası gereğince Almanya'da ikamet eden yabancı ülke vatandaşlarının, suç teşkil eden içerikleri olmadığı sürece afişleme gibi taleplerine izin vermekle yükümlü olduğunu vurguladı. Belediyeden yapılan açıklamada, "Diğer partiler de başvuru yapabilir ve afişlerini asabilir" denildi.
Afişleri kim indirdi?
Afişler yüzünden tartışmalar sürerken Belediye, bu afişlerden bazılarının indirildiğini tespit ettiklerini de aktardı. DW Türkçe'ye bilgi veren İletişim Dairesi Başkanı Franke, "Afişlerin indirilmesi direktifi bizim tarafımızdan verilmedi, kimin indirdiğini de bilmiyoruz" dedi ve düne kadar bu konuda polise tek bir şikayet gitmediğini de belirtti. Franke, izin verilen afişlemenin mevcut yasal düzenlemeleri ihlal etmediğini de yineledi.
Yeşil Sol Parti’nin afişlerinin de indirilip indirilmediği konusunda ise Belediye'nin elinde bilgi bulunmadığını söyledi.
Nürnberg Belediyesi, 2018 seçimleri döneminde de olduğu gibi, eski kent merkezi hariç 24 Nisan - 9 Mayıs arasında 25 AKP ve Erdoğan, 25 de Yeşil Sol Parti afişinin asılmasına onay verdi.
Almanya Türkiye'nin en büyük yedinci kenti konumunda
Yaklaşık 3 milyon Türkiye kökenlinin yaşadığı Almanya'daki Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının oy kullanma işlemi 27 Nisan'da başladı. Bu çerçevede Türkiye 26 kentte sandık kurulmasını talep ettiği halde, Almanya ülkedeki Türkiye konsolosluklarının ve fahri konsolosluklarının bulunduğu 17 kentte sandık kurulmasına onay verdi.
Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) verilerine göre Almanya'da 1,5 milyondan fazla seçmen bulunuyor. Bu rakam ile Almanya, İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya ve Adana'nın ardından en çok seçmene sahip yedinci bölge konumuna sahip. Dolayısıyla özellikle başa baş geçmesi beklenen 14 Mayıs seçimlerinin sonuçları açısından Almanya'daki seçmenin vereceği oylar büyük önem arz ediyor.
Türkiye'deki seçimler Almanya'da krizlere neden oluyor
Türkiye'deki seçimler geçen senelerde de Almanya'da sıklıkla krizlere ve tartışmalara neden oldu. Nisan 2017'de düzenlenen Anayasa referandumu öncesinde Almanya'da AKP'li bakan ve vekillerin seçim mitingleri kriz yaratmış, dönemin Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi ile Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun mitinglerine izin verilmemesi üzerine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Alman hükümetini "Nazi yöntemlerine başvurmakla" suçlamıştı. Sonrasında Alman hükümeti, Avrupa Birliği (AB) dışındaki ülkelerin seçimlerine dair kuralları sertleştirmiş ve düzenlemeyi, Türkiye'ninki de dahil yabancı diplomatik temsilciliklere nota olarak iletmişti.
Düzenlemeye göre, Almanya'da yabancı bir ülkenin hükümet temsilcileri ile milletvekillerinin seçim etkinliği yapması Alman hükümetinin iznine bağlı. İzin için etkinlikten en az 10 gün önce Almanya Dışişleri'ne başvuru yapılması gerekiyor. Almanya Dışişleri Bakanlığı, kararını İçişleri Bakanlığı ile etkinliğin yapılacağı yerel yönetimle istişare içinde veriyor. Seçimlere 90 gün kala ise etkinlik yasağı başlıyor.
Hukukçu Memet Kılıç'a göre afiş meselesi de benzeri düzenleme kapsamında görülmeli ve değerlendirilmeli. DW Türkçe'ye konuşan Kılıç, "Türkiye'den gelen politikacıların Almanya'da halkı kutuplaştırıcı şekilde seçim kampanyaları yapmaları Almanya'nın yeni bir düzenlemeye gitmesine neden oldu. 2017 yılında bir yasal düzenlemeyle seçimlere üç ay kala yabancı politikacıların Almanya'da seçim kampanyası yapmaları yasaklandı. O üç ayın öncesinde ise 10 gün öncesinden federal hükümete başvurarak izin almaları koşuluna bağlandı" dedi. Kılıç, seçim afişlerinin bu çerçevede değerlendirilmesi gerektiğini savundu.
Ocak ayında da Açıkgöz krize neden olmuştu
Sene başında da AKP Nevşehir Milletvekili Mustafa Acıkgöz'ün Neuss kentindeki Almanya Demokratik Ülkücü Türk Dernekleri Federasyonu'na bağlı Yunus Emre Camisi'nin toplantı salonunda yaptığı konuşma yoğun tartışmalara neden olmuştu. Açıkgöz, sosyal medya hesabından o konuşmasından kısa bir kesit paylaşmış, söz konusu konuşmada, PKK ve Gülen Cemaati'ni hedef aldığı ve "Onlara Türkiye'de yaşam hakkı tanımadığımız gibi Almanya'da da tanımayacağız" dediği görülmüştü. Açıkgöz'ün söz konusu kişi ve grupları "dünyanın neresinde olursa olsun deliklerinin içerisinden çıkarıp yok etmekle" tehdit ettiği konuşmayı Almanya Dışişleri Bakanlığı, ülkede nefret söylemi ve kışkırtmaya yer olmadığı vurgusuyla eleştirmişti. Sorumlu savcılık da konuda inceleme başlatıldığını duyurmuştu.
Almanya'da Erdoğan nedeniyle yasal düzenlemelerde değişikliğe gidilmesi yeni değil. Daha önce de Erdoğan'a yazdığı hakaret nitelikli bir şiiriyle komedyen Jan Böhmermann da Berlin-Ankara hattında büyük bir krize neden olmuş, bunun üzerine Almanya yasasında olan ama pratikte kullanılmayan "yabancı devlet adamına hakaret" maddesi suç olmaktan çıkarılmıştı.