سرنوشت تلخ نظامیان سابق در یک سال حاکمیت طالبان

پس از سرنگونی جمهوریت در افغانستان در ماه آگست ۲۰۲۱، در اولین روزهای حکومت طالبان، اعضای نیروهای امنیتی سابق افغانستان با سرنوشت نامعلومی روبرو شدند و بسیاری شان احساس خطر می‌کردند. اگرچه طالبان پس از تصرف قدرت عفو عمومی اعلام کردند، اما گفتند که نیروهای سابق ملزم به دریافت اسناد خاص تسلیمی هستند.
پس از سقوط جمهوریت، ایالات متحده امریکا هزاران نفر از اعضای نیروهای مسلح سابق افغانستان و خانواده‌های آنها را از این کشور خارج کرد. اما اکثر این نیروها در وضعیت مبهم رها شدند. سوال اصلی این است که طالبان در یک سال حکومت با سربازان افغان چه کردند و آیا این گروه به فرمان عفو عمومی ​​رهبر خود پایبند ماند؟
جنرال محمد رادمنش که در نظام جمهوریت به عنوان سخنگوی وزارت دفاع کار می‌کرد، به دویچه وله گفت که هنوز هم هر روز نظامیان سابق و اعضای بلند رتبه و پائین رتبه  قطعات خاص اردو و پولیس از سوی طالبان تحت عنوان‌های مختلف کشته می‌شوند.
رادمنش بدون این که توضیح دهد آمار را چگونه جمع‌آوری کرده است، گفت: "متاسفانه هر روز نظامیان به خصوص کسانی که با جبهه مقاومت ارتباط دارند، مورد ضرب و شتم قرار می‌گیرند و زندانی می‌شوند.  تا هنوز بیشتر از هزار نظامی کشته شده اند، بیشتر از پنجصد تن مورد خشونت قرار گرفته اند و بیشتر از پنج هزار نظامی دیگر زندانی شده اند."
رادمنش گفت که در مورد چگونگی برخورد با نظامیان سابق طالبان به چند دسته تقسیم شده اند و هر گروه بر اساس علایق شخصی و به شکل خودسرانه نظامیان سابق را بازداشت، زندانی و شکنجه می‌کنند.
دگروال متین که خود را یکی از بنیان‌گذاران اردوی سابق افغانستان می‌داند، به دویچه وله گفت که در ابتدا این امیدواری وجود داشت که طالبان فرمان عفو عمومی را رعایت می‌کنند، اما دیری نگذشت که معلوم شد طالبان نظامیان پیشین را بازداشت و شکنجه می‌کنند و به قتل می‌رسانند.
او مدعی شد که طالبان پس از تصرف قدرت از جمله در ولایت‌های قندهار، ارزگان، ننگرهار، بغلان، قندوز و پنجشیر تعداد زیادی از نظامیان سابق را به طور مرموزی کشته اند و تعدادی از آنها را سر بریده و سپس اجساد آنان را در کانال‌ها انداخته بودند.
دگروال متین گفت: "پس از آن که طالبان آمدند، تعداد زیاد نظامیان را به شهادت رساندند. اکنون هم تعقیب می‌کنند. همه صحبت‌های این گروه دروغ است. در این گروه تغییر ایجاد نشده است."
دگروال متین همچنان افزود که فعلاً در زندان‌های طالبان بیشتر از پنج هزار نظامی حکومت پشین زندانی هستند، اما مشخص نساخت که این آمار را چگونه جمع‌آوری کرده است. 
پیش از این سازمان‌های بین‌المللی نیز از تعقیب و قتل نظامیان سابق افغانستان توسط طالبان گزارش داده بودند. اما طالبان همواره این گزارش‌ها را رد کرده و قتل برخی از نظامیان سابق را به «دشمنی‌های شخصی» نسبت داده اند. 

مرتبط: یک عضو نیروهای حکومت پیشین: عفو عمومی دروغ است
جنرال اسد شیرزاد، یکی از اعضای اردوی سابق افغانستان نیز به دویچه وله گفت که هزاران نظامی سابق از ترس شکنجه و قتل از کشور خارج شده اند و اکنون در کشورهای دیگر و در حالت بدی زندگی می‌کنند و کسانی که باقی مانده اند نیز در تلاش خروج از کشور هستند. 
او علاوه کرد که در چنین شرایطی، اعضای نیروهای امنیتی سابق مجبور می‌شوند به خاطر حفظ جان و عزت خود یا به جبهه‌های مخالف طالبان بپیوندند و یا کشور را ترک کنند.
دویچه وله پیام‌های زیادی را از کسانی که خود را اعضای نیروهای امنیتی سابق معرفی می‌کنند دریافت کرده است. این افراد در پیام‌های شان از بازداشت، شکنجه و تهدید خانواده‌های شان شکایت دارند. 
یک باشنده ولایت قندوز که نخواست نامش در گزارش ذکر شود، ادعا دارد که برادر بزرگش که افسر اردو بود، توسط طالبان بازداشت و سپس کشته شده است. او گفت: "برادرم شهید شد. در نظام قبلی افسر بود. سال گذشته شهید شد.»

یکی از افسران قطعه خاص ۹۰۵ اردوی سابق به نام مستعار حمید توانسته افغانستان را ترک کند، اما می‌گوید برادرش که در یک قطعه اردوی ملی افسر بود و مخفی زندگی می‌کرد، در روز دوم ماه حمل امسال توسط طالبان بازداشت شده است. 
او می‌گوید خانواده‌اش یک ماه پیش اطلاع یافت که برادرش در ریاست چهل امنیت ملی در کابل زندانی است، اما از وضعیت سلامتی او اطلاعی ندارند.
او گفت: "به ویژه افرادی را که در قطعات خاص ایفای وظیفه کرده بودند، به هیچ صورت رها نمی‌کنند و می‌کشند. حالا ما در ایران هستیم و در حالت بد قرار داریم."
یک افسر امنیت ملی نظام قبلی به دویچه وله گفت که پس از سقوط نظام، از ترس طالبان در یک محل پنهان شده بود، اما طالبان او را پیدا و بازداشت کردند و بعداً به ضمانت رها کردند.
او گفت که پس از آزادی، به خاطر امنیت خود از کشور خارج شد، اما خانواده‌اش هر لحظه در خطر است و از سوی طالبان تهدید می‌شود.
او گفت: "طالبان در خانه ما عملیات شبانه انجام داده اند، برادرم را با خود بردند و زندانی کردند. آنها برایش گفته اند که برادر تان را حاضر کنید. از وی ضمانت گرفته اند که من را تحویل دهد. من همین قسم حرکت کردم و از کشور خارج شدم. پس از آن پسر کاکایم را که او نیز ضمانت من را کرده بود، بازداشت و شکنجه کرده اند.» 
آن‌هایی هم که مخفی شده اند، هر لحظه در ترس و هراس به سر می‌برند. یک افسر کماندوی سابق افغانستان به شرط فاش نشدن نام‌اش به دویچه وله گفت که طالبان از شماره‌های مختلف با وی تماس می‌گیرند و او را به مرگ تهدید می‌کنند. او گفت که طالبان یک بار او را بازداشت کرده بودند، اما سپس با ضمانت رها کردند. 
او می‌گوید: "برای من از شماره‌های متفاوت زنگ می‌زنند، که تو مرتد هستی و تو را می‌کشیم. از دیگر همکارانم سوال می‌کنند. به دلیل ظلم آنان در جای دیگر زندگی می‌کنم."
شهرزاد اکبر که پیش از بازگشت طالبان به قدرت ریاست کمیسیون حقوق بشر را به عهده داشت، به دویچه وله گفت که طالبان قبل از سقوط نظام نیز مرتکب جنایت علیه سربازان افغان و خانواده‌های آنها شده بودند. او گفت که پس از سقوط، گزارش‌هایی از قتل، زخمی کردن و شکنجه سربازان سابق دریافت کرده است، در حالی که این افراد پس از سقوط نظام غیرنظامی محسوب می‌شوند.
اکبر گفت: "زمانی که سربازان تسلیم شدند، برخلاف تمام اصول اسلامی و موازین حقوق بشری تیرباران شدند. تیرباران سربازان سابق خلاف شرع است. طالبان به فرمان عفو پایبند ​​نیستند."
اما همه سخنگویان طالبان این اظهارات و گزارش‌ها را پیوسته رد می‌کنند و می‌گویند فرمان عفو عمومی عملی شده است. 
بلال کریمی، معاون سخنگوی حکومت طالبان به دویچه وله گفت: "البته بر اساس خصومت شخصی اگر به کسی ضرر رسیده باشد یا با استفاده از نام مجاهدین کسی چنین کار کرده باشد، در برابر آنان امارت اسلامی اقدامات داشته است. کسی که تخلف کرده باشد، در زندان‌ها به سر می‌برد. برای کارمندان ادارات حکومت پیشین هیچ خطر نیست."
او گفت که بسیاری از نیروهای سابق که به گفته وی سابقه جرمی ندارند، به کار فراخوانده شدند و اکنون در بخش‌های مختلف مشغول به کار هستند.

ابراهیم مهدوی/ امید دیدار